Over Camera Hallucida
Een beschouwing van Geert Mul
Cleo Campert: zien, handelen en τέχνη
De aanname dat fotografie iets vastlegt van wat zich vóór de lens bevindt, klopt alleen als we die aanname letterlijk nemen:
foto-grafie; een gravure van licht. Een foto resoneert met drie universa: een universum dat zich vóór de lens bevindt, een universum van de geaccumuleerde culturele conventies van het zien, genaamd ‘de camera’ en het universum van de persoon die achter de camera staat. Foto, de studie en observatie van de projectie van licht is al zeker 2500 jaar onder ons; de camera obscura vinden we in teksten van de Chinese filosoof Mozi (uit de 4e eeuwv.Chr. ) van Aristoteles (384-322v.Chr.), de 11e-eeuwse Arabische wetenschapper Ibn al-Haytham en in 1622 belandde een plug-and-play camera obscura in de handen van Constantijn Huygens. “Het is onmogelijk de schoonheid in woorden uit te drukken, want dit is het leven zelf, of iets hogers en de schilderkunst is dood”. Hij zag de camera obscura vooral als een instrument voor schilders; van foto, naar foto-grafie.
De obsessie met ‘grafie’; het vastleggen van projecties van licht, is anno 2022 uitgegroeid tot een mondiale obsessie; Jeder Mensch
ist ein Fotograf, en ook nog eens een publicist, van lichtbeelden.
Hoe bestaan de beelden, de ‘foto’s’ van Cleo Campert in deze onmenselijke dagelijkse modderstroom van vergankelijke fotobeelden?
Devoot. Dat is het woord dat me tot mijn eigen verbazing te binnen schoot toen ik aan haar werk dacht en aan haar werkhouding. ‘Devoot’ zal misschien niet als compliment worden opgevat, eerder als een achterhaalde houding met een dubieuze religieuze connotatie. Maar toch, ik zie de werken van Cleo Campert als devoot omdat ze toegewijd is en omdat de foto’s
toegewijd zijn. Maar toewijding waaraan?
Terug naar de drie universa: het ongrijpbare/onbegrijpelijke vóór de camera, technologie en cultuur; de camera, en het individu, achter de camera. Elke culturele beschouwing, kunst, religie en filosofie is een poging om een uitspraak te doen over interrelaties tussen deze drie concepten: het individu, technologie/cultuur en het ongrijpbare/onbegrijpelijke. De interrelaties die Cleo ons aanbiedt bestaan uit aandacht.
De wereld vóór de camera is ontdaan van bewoners. We zien de rest-ruimte van het ordinaire, van het alledaagse. Rest-ruimte is alleen zichtbaar als er een event of object wordt geïntroduceerd. Dit is wat Cleo doet.
2500 jaar aan culturele conventies gevat in een instrument dat we ‘de camera’ noemen en dit gewicht hanteert ze, met toewijding. In de restruimte legt ze een ‘slice of time’ vast, in een digitaal bestand; het digitale beeld is een ambivalente notatie, tussen alle werelden in. De ‘grafie’, ‘het beeld’ volgt later. Dragers van dit beeld zijn papier, inkt en ook de drager van het papier, en dan weer de drager van de drager van het papier; de muur waaraan het werk hangt. Cleo Campert verbindt werelden en ziet er op toe dat ze bevroren blijven in een toegewijde kwaliteit van zien, handelen en τέχνη (techne).
Amsterdam, 09-07-2022
